W szkole, na ekranie, w piosenkach, na t-shirtach, na memach internetowych, a coraz częściej też i w polskiej nowomowie. Mowa tu o języku angielskim, który dzięki demokratyzacji bloku wschodniego i globalizacji już dawno wyparł rosyjski, pełniący przez długi czas rolę kanału komunikacyjnego ze światem. Dążymy do tego, aby całe społeczeństwo posługiwało się nim w miarę sprawnie. Czy to znaczy, że tłumacze tego języka już niedługo zostaną bezrobotni?

Tłumaczenia angielsko polskie – nie dla każdego tłumacza

Tłumaczyć każdy może… albo i nie. Jeśli ktoś próbował kiedyś oglądać film w Internecie lub ściągnąć napisy do anglojęzycznego filmu, to wie, że może przygotować się na co najwyżej średnią jakość. Pomijając już literówki, to w takich chałupniczych tłumaczeniach aż roi się od wszelakich błędów stylistycznych lub wynikających z tego, że ktoś po prostu źle zrozumiał komunikat wyjściowy. Polecam również poczytać nadruki na ubraniach sprzedawanych w supermarketach, bo można na nich znaleźć przeróżne ciekawe sformułowania, które brzmią raczej jak chińskie metafory przetłumaczone na angielski (np. „You’re so beautiful like a tree or a high class girl”).

Język angielski w tłumaczeniach specjalistycznych

Na rynku tłumaczeń znajdziemy dziś wiele zleceń w kombinacji ang-pol lub pol-ang z przeróżnych dziedzin, które trafiają do tłumaczy zajmujących się językami specjalistycznymi. W przypadku tekstów napisanych w takim języku nie wystarczy dobra znajomość języka, potrzebna jest również wiedza o danej dziedzinie. Szczególnie trudne do przełożenia z angielskiego na polski wydają się teksty prawnicze. Jest tak ze względu na to, że prawniczy język angielski upodobał sobie synonimy, które w języku polskim mają jeden odpowiednik zamiast trzech użytych jednocześnie obok siebie. Dodatkową trudność stanowi również brak podobieństwa między systemami prawnymi w Polsce i jakimkolwiek anglojęzycznym kraju.

Niełatwy do tłumaczenia jest również język medyczny, ponieważ polski wytworzył niesamowicie dużo odpowiedników terminów medycznych niebędących zapożyczeniami. Przykładowo – niemiecki tłumacz przełoży „malignant melanoma” na niemiecki po prostu jako „malignes Melanom”, podczas gdy po polsku termin ten nie brzmi ani trochę podobnie („czerniak złośliwy”). Łatwiej jest w przypadku nowszych dziedzin, np. informatyki, gdzie luki terminologiczne uzupełniane są zapożyczeniami z angielskiego.

Tłumaczenia angielsko polskie – krótko i zgodnie z szykiem

W tłumaczeniach ustnych natomiast ważne jest, czy są to tłumaczenia symultaniczne czy konsekutywne. W tych pierwszych trudność stanowi fakt, że w języku angielskim bardzo dużo jest krótkich, jednosylabowych wyrazów. Musimy podczas tłumaczenia pracować na najwyższych obrotach, aby przełożyć słyszany tekst na język polski, w którym nie brakuje z kolei długich wyrazów. Język angielski jest jednak odrobinę łatwiejszy do tłumaczenia symultanicznego niż znów porównany język niemiecki, jako że w angielskim większość zdań podporządkowana jest układowi podmiot-orzeczenie-dopełnienie, natomiast w niemieckim czasownik często ląduje na samym końcu i trzeba się go domyślać. W tłumaczeniach konsekutywnych (następczych) długość angielskich wyrazów jest akurat zaletą, ponieważ umożliwia ona szybkie ich zanotowanie.

Mimo tego, że język angielski przez swoją powszechność może sprawiać wrażenie bardzo prostego do tłumaczenia, to jednak nie można dać się złapać w pułapkę tłumaczenia „na wyczucie”. Zawodowi tłumacze są tego świadomi, ale fakt, że spora grupa odbiorców rozumie tekst wyjściowy i tekst docelowy tłumaczenia, powinien tylko mobilizować ich cały czas do staranności o jakość tłumaczenia.

Magdalena Surowiec
lingwistyka stosowana spec. tłumaczenia specjalistyczne